سرویس فرهنگ و هنر مشرق - افزایش کانال‌های تلگرامی و فیک نیوزهای مجازی در تلگرام و اینستاگرام، پیامدهای سویی در سطوح سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به همراه داشته است. این حجم از کانال‌های خبررسان که اتصالی به منابع رسمی ندارند، ضریب آسیب‌ها را در خبررسانی افزایش می‌دهند و موجب خبر پراکنی سوء خواهند شد.
اما در حوزه فرهنگ علی الخصوص سینما، فعالیت کانال‌های تلگرامی به صورت غیرقابل کنترلی افزایش یافته است. آسیب‌های کلان کانال‌های سینمایی از چند زاویه قابل بررسی است. در حوزه خبررسانی و تحلیل، اغلب این کانال‌ها نقش محلل را برای توسعه هنجارشکنی خبری، سینمایی و فرهنگی بر عهده دارند.
این کانال‌ها چون به رسانه‌های رسمی ثبت شده وابستگی ندارند، در تامین منابع خودشان دچار مخاطراتی می‌شوند در نتیجه باید از تعامل با متن سینما، بقا داشته باشند. لذا در جهت‌گیری با تم تمجید یا هجمه له یا علیه افراد، یا جریان‌هایی فکری منافع کوتاه یا بلند مدت خود را تامین می‌کنند.
یکی از کانال‌های سینمایی به نام «کات» که ژست ضد فساد دارد، به شکل عجیب و فصلی در یک بازه زمانی افراد یا جریان‌هایی را با اهداف گوناگون در تیررس انتقاد قرار می‌دهد.
کانال کات طی فعالیت خود در دو سال گذشته اهداف مشخصی را دستمایه انتقاد یا هجمه خود قرار داده است.
۱- وقتی ده‌نمکی باج نداد
یکی از پولسازترین سینماگران مستقل از هر قضاوت سیاسی درباره مسعوده ده‌نمکی است. ده‌نمکی از بدو فعالیت به عنوان روزنامه‌نگاری آلترناتیو وضد جریان شناخته شد. او از بدو فعالیت در مقام روزنامه‌نگار تقریبا به هیچ جریان سیاسی با هر گرایشی باج نداد و طبیعی است که چون فیلمساز پولسازی است، طبق مستندات قابل اعتنایی بخش فراوانی از کانال‌های تلگرامی و اینستاگرامی او را محاصره کنند.
ده‌نمکی اهل باج دادن نیست و به همین دلیل در تیررس کانال سینمایی کات قرار می‌گیرد و کانال‌های تلگرامی و اینستاگرامی که دیگری آنرا پشتیانی می‌کنند. کانال سینمایی کات تنها یک کانال نیست، بلکه چندین کانال به یکدیگر پیوسته است که در صورت عدم تعامل مد نظر، فیلمساز یا جریانی خاص از سوی سایر کانال‌های دیگر مورد هجمه قرار می‌گیرند. این وضعیت در شرایطی رخ می‌دهد که فضای خبری در رسانه‌های رسمی از دست رفته است.
نکته جالب اینجاست که هدف قرار دادن ده‌نمکی با چاشنی تمسخر غیرحرفه‌ای رسانه‌ای با ساختار رسمی مرسوم هیچ نسبتی ندارد. این کانال در چندین نوبت و با ادبیاتی لمپنی درباره ده‌نمکی می‌نویسد:
۱-آقای ده‌نمکی، لطفا سینما را رها کرده و دست از سر هنر بردارید. مشکل شما تنها این نیست که «زباله» می‌سازید، مشکل‌تان این است که «مدعی» و «طلبکار» هم هستید. خودتان را فیلمساز مهمی می‌دانید و فیلم‌تان را از جشنواره خارج می‌کنید. مشکل‌تان این است که می‌گویید سطح درک فیلم‌هایتان را هرکسی ندارد. مشکل‌تان این است: «توهم». (از کانال کات حین اکران فیلم)
۲-این، شاید پایان راه ده‌نمکی در سینمای ایران باشد. شخصی که مدعی بود «مَردم» آثار او را می‌بینند و می‌پسندند و همیشه پشت واژه‌های «مردم» و «استقبال مردم» پنهان میشد و هیچ‌گونه نقدی را برنمی‌تافت. او حالا با بایکوت کامل فیلم جدید خود از جانب همان مردم مواجه شده است. (ازکانال کات حین اکران فیلم)
بیشتر بخوانید:
حمله‌های تلگرامی و افشاگری اینترنتی سینماگران!
حکم اخراج ده‌نمکی توسط کانال سینمایی کات
۳-ده‌نمکی یا باید برای همیشه از سینمای ایران خارج شود، یا اگر می‌خواهد بماند، فیلم‌ها و سریال‌های روز جهان را به طور مستمر ببیند، کتاب بخواند، فیلمنامه‌نویسی بیاموزد و کارگردانی یاد بگیرد. دیگر دوره زمانه‌ی تکیه بر شوخی‌های لوسِ اس‌ام‌اسی و اینترنتی گذشته است.
کانال سینمایی کات و وابستگان رسانه‌ای به همین مقدار کفایت نمی‌کنند و در شرایطی که ده‌نمکی تن به بازی کانال‌های تلگرامی سینمایی نمی‌دهد و مرجعیت رسانه‌ای آنان را نمی‌پذیرد، فتوای اخراج ده‌نمکی از سینما را صادر کنند. نکته جالب اینجاست که همین کانال ده‌نمکی را در کنار تنابنده و کمال تبریزی متهم به عادی سازی فساد در سینما می‌کند.
در صورتیکه ده‌نمکی نه تنها با هیچ جریان مشکوکی همکاری نکرده، بلکه در شرایطی که گردش مالی سینمای ایران از ۲۵ میلیارد تومان عبور نمی‌کرد، مجموعه اخراجی‌های او در دهه هشتاد بیش از ۶۰ میلیارد تومان آورده مالی برای سینمای ایران داشته است. در واقع جمله‌ای مبهم در یک مصاحبه که به صورت معمول گفته شده دستمایه‌ای می‌شود که کانال کات و چند کانال همراه، ده‌نمکی را متهم می‌کنند که فساد موجود را در سینما تطهیر کرده و موج اتهام‌زنی علیه این فیلمساز ادامه پیدا می‌کند.
اما همین کانال ظاهرا سینمایی فیلم مامورز کمال تبریزی را وامدار سینمای ده‌نمکی معرفی می‌کند.
۲- هجمه علیه جلیلی برای تخریب مصدرهای انقلابی
اما غیر از هدف قرار دادن ده‌نمکی، افرادی که وابسته به جریان فکری انقلاب باشند از خبرپراکنی‌های این کانال سینمایی در امان نخواهد بود. وحید جلیلی یکی از اهداف مهم این کانال سینمایی است. جلیلی مستقل از هر قضاوتی، یکی از روشنفکران انقلابی معاصر است که تحلیل‌هایش طی سه دهه اخیر حتی مورد توجه مخالفانش بوده است. اما چگونه باید جلیلی را تخریب کرد؟ دیگر انگ تندرو زدن در رسانه‌ها به وحید جلیلی کارساز نخواهد بود. این کانال سینمایی به صورت مدون و مشخصی درباره کاراکتر وحید جلیلی اخبار تخریبی را منتشر می‌کرد. به عنوان نمونه حضور وحید جلیلی را در مقام مجری برنامه هفت را یکی از دلایل حذف علی‌اصغر پورمحمدی مدیر سابق شبکه سه معرفی می‌کند.
جلیلی در یکی از آخرین برنامه‌های شب سینما در سال ۱۳۹۸ در برابر محمد قوچانی حضور پیدا می‌کند و مناظره‌ای شکل می‌گیرد که در محافل سینمایی و حتی متفکران روشنفکر این حوزه، و آراء و نظرات جلیلی مورد توجه قرار می‌گیرد.
پس از این برنامه یکی از منتقدان ظاهرا سینمایی و سردبیر نقد روز، امیر ابیلی، نظراتی خلاف آرا جلیلی را در استوری اینستاگرامش در قالب یک نقد درون‌گفتمانی مطرح می‌کند. کانال سینمایی کات با روش فیک‌نیوزهایی مثل آمدنیوز دست به یک مرز بندی عجیب می‌زند و نظر طراح سئوالات برنده‌باش را به عنوان مرجع در مقابل نظر وحید جلیلی قرار می‌دهد تا دامنه این تخریب وسعت پیدا کند. در واقع با به کارگیری صفت منتقد نئواصولگرا درباره امیر ابیلی(سردبیر نقد روز و هفت‌راه)، جلیلی که مورد توجه جناحین و افکار متنوعی است را مورد هجمه قرار می‌دهد.
امیر ابیلی در استوری اینستاگرامش می‌نویسد:
وحید جلیلی به درستی دغدغه‌ی موضوعاتِ مهم ساخته نشده را دارد. ولی نمی‌داند وقتی «اهلیت سینما» را ندارد و مثلا می‌خواهد برای شهدای هسته‌ای کاری بکند و «ترمینال غرب» را با بازی محسن افشانی در نقش دانشمند هسته‌ای می‌سازد.
کانال کات به این نقد درون گفتمانی میان دو چهره انقلابی ضریب می‌دهد. حال آنکه آگاهان می‌دانند امیر ابیلی با نگاه خاص و ویژه وحید جلیلی در ابتدای فعالیت به عنوان منتقد یا روزنامه‌نگار در لیست داوران جشنواره عمار قرار گرفت و با هدایت پدرانه جلیلی در جبهه فرهنگی انقلاب به مرتبه‌ای رسید. اما کانال کات با ضریب دادن به این اختلاف‌نظر میزانسن خبری‌اش را برای تخریب وحید جلیلی طراحی می‌کند.
در همین برنامه آراء و نظرات محمد قوچانی تحت تاثیر مطالبات سینمایی و هنری جلیلی قرار می‌گیرد. کانال کات با متد آمدنیوز، وضعیت فرهنگی انقلابیون را طوری جلوه می‌دهد که منتقد سینمایی جوان جریان انقلابی نظرات پیشکسوتانی مثل جلیلی را قبول ندارند، در صورتیکه نقشه‌راهی که وحید جلیلی ترسیم می‌کند، مصدر تفکر فرهنگی انقلاب است.
نومنتقدی که در کارنامه‌اش به تعداد یک صدم نوشته‌ها و آثار جلیلی نقدی ثبت نشده، پس از چند ساعت پی به اشتباه و نظر خود در مورد جلیلی می‌برد و آنرا از صفحه اینستاگرام خود پاک می‌کند اما فیک‌نیوز کات بشدت در صفحات مجازی روی آن مانور خبری می‌کند.
۳- تخریب اوج و احسان محمد حسنی
اختلافی میان علیرضا رئیسیان و سازمان اوج به عنوان تهیه کننده فیلم بیست و سه نفر شکل می‌گیرد و ادبیات این کانال در مورد مدیران فرهنگی جبهه انقلاب تندتر می‌شود.
رئیسیان و سازمان اوج هر دو می‌توانند از این چالش عبور کنند اما کانال کات زمینه برخورد را بیشتر فراهم می‌کند و می‌نویسد:
اندر حکایت عربده‌کشی رسانه‌ای «روابط عمومی سازمان اوج» در پاسخ به رییسیان/ آقای محمدحسنی، سکوت‌تان به معنای تایید است؟ لازم است اهالی رسانه و مطبوعات به طور منسجم در مقابل این نوع ادبیات بایستند و از اسم و رسم «اوج» و امثال «اوج» نهراسند. «ادب»، شرط ابتدایی هر گفت و گو، استدلال و پاسخ‌گویی‌ست و آنکس که از «ادب» بی‌بهره است، لایق شنیدن هرگونه نقد تند و تیز است. (به نقل از کانال سینمایی کات)
این کانال سینمایی حین تبلیغات میدانی فیلم به وقت شام در پردیس کوروش خطاب به رئیس سازمان اوج می‌نویسد:
در حالی که تبلیغات رعب‌انگیز و فاجعه‌بار «به وقت شام» در پردیس کوروش صدای همه را در آورده، ابراهیم حاتمی‌کیا قبل از همه پا پیش گذاشت و از مردم پوزش خواست و حلالیت طلبید. این در حالی است که بیش از حاتمی‌کیا، این احسان محمدحسنی مدیر «موسسه‌ی اوج» است که باید بابت تبلیغات «احمقانه» ای که زیر مجموعه‌اش تدارک دیدند، به طور رسمی و صریح از مردمی که وحشت‌زده شدند پوزش بخواهد. (به نقل از کانال کات)
هتاکی فراتر از سینما
ادمین اصلی این کانال که در صفحات اینستاگرام بسیار فعال است از هتاکی به نمایندگان ولی فقیه در خطه مازندران وگیلان کوتاهی نمی‌کند.
او در استوری دیگری در صفحه اینستاگرامش سیستم فرهنگی نظام را به چالش می‌کشد و با مشخص کردن مشی خود می‌نویسد:
هجمه به انقلابی‌ها و مهمانی رسانه‌ای با رقاص اینستاگرامی
کانال کات به صورت رسمی خود را وامدار برنامه‌ای با همین عنوان در سامانه آپارات می‌داند. کانالی که یک برنامه گفت وگو محور در سامانه آپارات تولید می‌کند. ادمین این کانال با هجمه علیه ده‌نمکی، وحید جلیلی، احسان محمد حسنی چهره‌های مشابه با مائده هژبری رقصنده اینستاگرامی مصاحبه می‌کند و او را در صفحه اینستاگرامش ستایش می‌کند.
هجمه علیه مدیر شبکه سوم سیما
کانال سینمایی کات از نخستین رسانه‌هایی بود که درباره عادل فردوسی‌پور خبرسازی کرد و نخستین بار در فضای مجازی خبر رفتن عادل فردوسی‌پور را منتشر کرد که همین خبرسازی پیامدهای عجیبی برای شبکه سوم سیما داشت.
بیش از ۱۰۰ پست تلگرامی توسط این کانال و سایر صفحات و کانال های مجازی مرتبط و همکار این کانال منتشر شد. پروژه کاملا مشخص و روشن بود و هدف از این خبرپراکنی هجمه علیه مدیر تازه منصوب شده شبکه سوم سیما بود.
اما نکته جالب اینجاست پس از نزدیک به ۱۱ ماه خبرسازی درباره عادل فردوسی‌پور مستندی به کارگردانی ادمین کانال کات درباره نیمه تاریک احمد شاملو از شبکه سوم سیما پخش می‌شود. در زمان پخش این مستند سئوالات فراوانی درباره این موضوع مطرح شد، فردی که در فضای مجازی بیشترین هجمه را علیه مدیریت جوان شبکه سوم سیما منتشر کرده، ناگهان مستندی ساخته و از این شبکه پخش می‌شود.
اما حتی پس از شیوه دموکرات و نقدپذیر مدیریت شبکه سوم سیما با توجه به چهارچوب‌های رسمی سازمان و حذف چند صحنه از این مستند بازهم این ادمین تلگرامی در فضای مجازی علیه شبکه سوم شورید و در طی یک هفته در حجم انبوهی پست‌های تخریبی فراوانی علیه مدیریت این شبکه منتشر کرد. شیوه اعتراض نیز به شیوه‌ای بود که به رسانه‌های خارج و مخالفان مدیر جوان شبکه سوم در داخل خوراک خبری ارسال کند.
ادمین کانال تلگرامی کات موفق شد با همان شیوه مرسوم فیک‌نیوزها پس از مدت‌ها هتاکی به مدیر شبکه سوم سیما، مستند خودش را از این شبکه پخش کند، از طرفی اصلاح طلبان را در رسانه‌هایشان وادار به واکنش کند و ازسوی رسانه‌های اصولگرا و انقلابی را با خود همراه کند.
در همراهی و حمایت با ادمین کانال تلگرامی کات و تخریب مدیران شبکه سه به بهانه پخش مستند قدیس، کانال شهروندان بهشهری نیز پست اعتراضی این ادمین را منتشر می‌کند تا گره‌های کور دیگری باز شود.
ادمین کانال تلگرامی کات در شهر بهشهر زندگی می‌کند، شهری که روزگاری یکی از مراکز فرقه معارض حزب توده علیه حاکمیت جمهوری اسلامی بود. در این شهر در دهه شصت شمسی گروهی اقدام به فعالیت مسلحانه علیه نظام کردند. با کمی جستجو اطلاعات جامع‌تری از این ادمین بدست می‌آید و درخواهیم یافت او نوه یکی از شاخص‌ترین اعضای حزب توده است.
پدر بزرگ ادمین کانال تلگرامی کات یکی از سران حزب توده در شهر بهشهر بود و حسین لامعی فرزند او به دلیل فعالیت مسلحانه علیه نظام اعدام شد و سال بعد که ادمین کانال تلگرامی کات متولد شد، نام عمویش را برای وی انتخاب کردند.
با این پیش‌زمینه مشخص می‌شود این ادمین تلگرامی چرا مستندی درباره شاملو ساخته است؟ حزب توده یکی از احزابی بود که از شاملو تنفری سازمانی داشت و این موضوع در تحلیل روزنامه کیهان در اعتراض به حذف بخش‌هایی از این مستند نمود پیدا می‌کند.
با این کنکاش کاملا مشخص می‌شود که چرا این کانال و رسانه‌های مرتبط و همراهش با چه مقاصدی به چهره‌های انقلابی و حتی روزنامه کیهان حمله می‌کنند و تولید مجموع این فیک نیوزها با چه اهدافی انجام می‌شود. البته اعتقاد عمیق ادمین کانال تلگرامی کات به چپ مارکسیستی بر مخاطبانش پوشیده نیست.
ادمین تلگرامی کات حمایت از گفتمان چپ را در جلسات مختلف رسانه‌ای از سرفصل‌های تبلیغاتی خود می‌داند. در این جلسات اظهارات شیک و عامه‌پسندی مثل مبارزه با فساد مطرح می‌شود اما این ادمین تلگرامی عملا گفتمان مارکسیستی را ترویج و تبلیغ می‌کند تا در مبارزه با پولشویی و فساد شیوه و گفتمان پدربزرگش را احیا کند.
زورگیری تلگرامی از برنامه نقد سینما و برنامه هفت
اگر از زاویه‌ای رسمی فعالیت این کانال را مورد ارزیابی قرار دهیم، این تصور و ارزیابی شکل می‌گیرد که با این شیوه خبرپراکنی کاری از پیش نمی‌برد اما این تصور اشتباه است. ادمین کانال تلگرامی کات در ایام نزدیک به جشنواره در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر با عنوان کات- آپارات در این رویداد ثبت نام می‌کند اما کارتی برای او صادر نمی‌شود. با انتشار چند خبر علیه برنامه دوباره آغاز شده هفت، کارت جشنواره با عنوان این رسانه برای این ادمین صادر می‌شود.
و این روش حمله به برنامه هفت جواب می‌دهد و نام ادمین تلگرامی کانال کات در لیست برنامه هفت دیده می‌شود.
در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر دوباره این اتفاق تکرار می‌شود و کانال تلگرامی کات پست‌هایی را بر علیه برنامه «نقدسینما» منتشر می‌کند.
اما در نهایت با عنوان خبرنگار برنامه تلویزیونی نقد سینما در جشنواره ثبت نام می‌کند و در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر حضور پیدا می‌کند.
آیا با مستنداتی که از ارتباط مالی غیرشفاف این کانال‌ها وجود دارد می‌توان شوء تلگرامی چنین کانال‌ها و ادمین‌هایی را برای مبارزه با فساد و پولشویی باور کرد؟
حمله به روزنامه کیهان به خاطر تحلیل فعالیت یک مجری را چگونه می‌توان در کنار یادداشت ستایش‌آمیز برای فعالیت‌های اخیر مهناز افشار قرار داد؟ در حالیکه نخستین فصل از برنامه اینترنتی کات در حوزه هنری ضبط شده اما چون محل ضبط و فیلمبرداری برنامه کات از این فرد گرفته شد؛ مدیران این نهاد توسط این کانال هدف تهاجم و اتهام‌زنی قرار می‌گیرند.
آیا وقت آن نرسیده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر منابع ناظر به صورت متمرکزتری بر فعالیت‌های فیک‌نیوزی که از آمد نیوز الگو برداری می‌کند را کنترل و رصد کنند؟
